Onkruid langdurig voorkomen met boomschors in de tuin

Waarom boomschors tegen onkruid?

Het bedekken van kale stukken grond met een laag boomschors voorkomt onkruid en uitdroging. Boomschors verteert langzaam en kan onkruid jarenlang voorkomen.

Voordelen van boomschors

• Boomschors is een goede permanente oplossing tegen onkruid, mits het regelmatig met vers schors wordt aangevuld.
• Je hoeft minder te sproeien en bespaart dus water.
• Planten worden beschermd tegen hitte en vorst. Schors werkt als een isolerende deken: de grond eronder warmt langzamer op en koelt langzamer af. De kans op permanente schade aan je planten wordt kleiner.
• Het bespaart heel veel tijd. Met een flinke laag boomschors ben je meteen van onkruid af. Zie: Hoeveel tijd en geld kost onkruid voorkomen?
• Het ziet er netjes uit.
• Boomschors is een goede tijdelijke oplossing om tijd te besparen als je onkruid wilt voorkomen met bodembedekkende planten die nog moeten groeien.

Nadelen van boomschors

• Het is niet goedkoop. Bodembedekkende planten en mulchen zijn goedkopere manieren om onkruid te voorkomen. Zie: Hoeveel tijd en geld kost onkruid voorkomen?
• Boomschors tegen onkruid is niet 100% natuurlijk. Dat wil zeggen: het materiaal is wel natuurlijk, maar het komt niet uit de eigen tuin. Het moet aangevoerd worden, soms van ver weg, en bij het aanvullen moet dat opnieuw. Het is daardoor minder milieuvriendelijk dan mulch of bodembedekkende planten.
• Sommige dieren woelen graag in een laagje organisch materiaal. Denk aan katten en aan vogels op zoek naar voedsel. De schade is doorgaans zeer beperkt. Katten hebben het liefst kale grond om op te poepen, dus wat dat betreft is boomschors al een verbetering om de tuin voor hen onaantrekkelijker te maken. Heb je veel last van katten, kies dan voor bodembedekkende planten.
• Afhankelijk van de soort schors zul je het elke 2 tot 6 jaar moeten aanvullen.
• Sommige honden hebben de neiging om boomschors te eten.

Zo werkt boomschors tegen onkruid

Een flinke laag boomschors zorgt ervoor dat er geen licht en lucht bij de grond komt. Onkruid krijgt daardoor geen kans. Onkruidzaad dat komt aanwaaien landt op de schors, en daar kan het niet of nauwelijks wortelen.

Boomschors beperkt de hoeveelheid onkruid met 95%. De resterende 5% is makkelijk uit te trekken omdat de wortels zich slecht in de schors kunnen hechten.

Zo werkt boomschors tegen droogte

Een laag boomschors houdt regen- en sproeiwater langer vast. Door klimaatverandering is het vaker erg droog, nat of warm. Met schors is de tuin daar beter tegen bestand.

Grond droogt uit door hoge temperaturen en directe instraling van de zon. Het vocht in de aarde verdampt dan snel. Harde wind verergert dit proces. Een laag schors sluit de grond af van zonlicht en lucht, waardoor regenwater veel langer in de grond wordt vastgehouden.

Bij harde buien op kale grond spoelt het regenwater makkelijk weg, waardoor de planten er niks aan hebben. Een laag schors houdt water vast zodat het in de grond kan zakken. Bovendien wordt schors op de lange termijn omgezet in humus. Dat maakt de bodem sponsachtiger, waardoor het meer water kan vasthouden. Planten kunnen dankzij boomschors dus langer zonder regen. Ook is de schors goed voor de grondwaterstand, ontlast het het riool en beperkt het wateroverlast bij harde buien.

Afbrekend boomschors vormt een aantrekkelijke omgeving voor wormen. Het gegraaf van wormen maakt de grond poreus, waardoor regenwater makkelijker wordt opgenomen en de plantenwortels kan bereiken.

Waar je voorheen bijvoorbeeld wekelijks moest sproeien, kan één keer in de drie weken al voldoende zijn bij een flinke laag boomschors. Om na te gaan of de bodem vochtig genoeg is, kun je met een tuinschepje een snede van 10 cm diep in de grond maken. Voel dan of er vocht in de grond zit. Er is een groot verschil tussen onbedekte grond en grond met een laag boomschors. Als de grond nog vochtig voelt, dan zie je waarschijnlijk ook nog geen tekenen van uitdroging aan de planten. Sproeien is dan nog niet nodig, behalve voor nieuwe planten die nog niet goed geworteld zijn.

De allerbeste boomschors tegen onkruid

De beste boomschors tegen onkruid is Franse boomschors in kleine stukjes. Deze schors zorgt voor een compacte laag, gaat lang mee, en is daardoor goedkoper dan houtsnippers.

Franse boomschors is prijzig, maar gaat lang mee en is daardoor per jaar gerekend toch een goede oplossing. Zie de tabel met soorten boomschors.

De soorten boomschors voor in de tuin

Je hebt grofweg de keuze uit vier soorten boomschors en houtsnippers waarmee je onkruid kunt voorkomen.

Bereken hier hoeveel m³ schors je nodig hebt voor je tuin.

Franse boomschors

Franse boomschors is de beste keuze voor langdurige onkruidbestrijding. Met weinig werk ben je lang van onkruid af.

Deze schors is afkomstig van de zeeden (Pinus pinaster, ook wel Pinus maritima genoemd). Schors voor de tuin komt meestal uit Frankrijk, Portugal of Spanje. De boom is ook in Italië en Noord-Afrika te vinden.

Het gewicht is 280-400 kg/m³.

Sylvesterschors

Sylvesterschors zorgt voor betaalbare onkruidbestrijding. Het gaat iets minder lang mee dan Franse boomschors, dus je moet het vaker aanvullen. Maar het is alsnog wat goedkoper dan Franse boomschors.

Deze schors komt van de grove den (Pinus sylvestris). De grove den komt in grote delen van Europa en Azië voor.

Het gewicht is 200-400 kg/m³.

Dennenschors

Dennenschors is de beste optie rondom net aangeplante bodembedekkers. Het is betaalbaar en verteert binnen een paar jaar. In die tijd hebben de bodembedekkers de onkruidbestrijding overgenomen. Voor een langdurige oplossing tegen onkruid zou ik geen dennenschors kiezen.

Dennenschors kan afkomstig zijn van boomsoorten uit de dennenfamilie (Pinus). Het kan ook afkomstig zijn van de fijnspar, ook wel bekend als Noorse spar of gewone spar (Picea abies), en bekend van het vurenhout (Epicea) uit de bouwmarkt. De boomschors van deze soorten wordt soms aangeduid als “Pinus Epicea”. De tuinschors komt o.a. uit België, Duitsland, Luxemburg, Nederland en Noord-Europa.

Het gewicht is 270-400 kg/m³.

Houtsnippers

Het verschil tussen houtsnippers en schors is dat schors duurzamer materiaal van de buitenkant van de boom is, en houtsnippers uit allerlei hout kan bestaan. Houtsnippers verteren sneller en moeten dus vaker worden aangevuld.

Houtsnippers zorgen voor de meest natuurlijke uitstraling, vooral als je de goedkopere soorten kiest die uit snoeiafval bestaan. Houtsnippers zijn goedkoop in aanschaf. Maar ze verteren snel en zijn daardoor toch de duurste optie op de langere termijn.

“Houtsnippers” is een verzamelnaam voor verschillende soorten stukjes hout. Het kan puur hout zijn (de binnenkant van de boom) of snoeiafval van complete takken (hout en schors). Het kan om snippers van één boomsoort gaan of om een mix. Over het algemeen vergaat dit materiaal een stuk sneller dan puur schors, maar het hangt af van het type hout. Goedkopere houtsnippers kunnen uit zeer divers snoeiafval bestaan: hout, takjes en kleine hoeveelheden blad. Dit oogt heel natuurlijk, maar vergaat het snelst.

Ook houtsnippers zijn goed te gebruiken als je net nieuwe bodembedekkende planten hebt geplant. Het kan wel nodig zijn om ze tussendoor nog een keer aan te vullen.

Omdat houtsnippers uit allerlei houtsoorten kan bestaan, varieert het gewicht enorm: 100-500 kg/m³. Zo’n 250-300 kg/m³ is gangbaar bij tuinproducten.

Andere soorten boomschors

De bovengenoemde schorssoorten worden het meest aangeboden voor gebruik in de tuin. Soms kom je andere soorten tegen, zoals schors van douglas.

Het gewicht van boomschors

Boomschors weegt 200 tot 400 kg per m³. In het algemeen geldt dat een hoger gewicht duidt op kleinere stukjes en een hoge dichtheid van het materiaal, en dat is het best voor langdurige onkruidbestrijding.

Milieubelasting van boomschors en houtsnippers

Het aanvoeren van materiaal kost energie. Wat dat betreft zijn bodembedekkende planten en mulch uit eigen tuin milieuvriendelijker. Kies je voor boomschors om de strijd tegen onkruid te winnen, kies dan voor Franse boomschors. Die gaat lang mee.

Daarnaast kun je letten op de herkomst van de schors. Schors en snippers van dichtbij zijn in dat opzicht milieuvriendelijker. Met name houtsnippers uit eigen land zijn goed te vinden, omdat houtsnippers een restproduct van zagerijen zijn. De levensduur is echter wel flink korter dan van goede schors.

Koop alleen onbehandelde producten. Die verteren volledig en vervuilen de tuin niet. Voor de meeste tuinproducten is dit in orde. Versnipperd beschilderd hout is bijvoorbeeld niet geschikt voor de tuin.

Het neerleggen van de boomschors

Voordat je schors kunt neerleggen, moet je de grond vrijmaken van groot onkruid. Daarna moet je uitrekenen hoeveel schors je nodig hebt.

Stap 1: Voorbereiding

Dit geldt alleen voor plekken waar de grond nog kaal is en waar onkruid staat: haal het grotere onkruid weg. Het zeer kleine, net ontkiemde onkruid kan blijven staan.

Zie methode 4 tegen onkruid: wieden

Stap 2: Bepaal de laagdikte van de boomschors

De minimale dikte van een duurzame laag boomschors tegen onkruid is 8 cm. Een dunnere laag kan best een tijdje werken, maar onkruid zal dan eerder weer de kop opsteken. Om schimmels te voorkomen is een dikkere laag dan 12 cm niet aan te raden.

Zie ook de tabel met kosten van verschillende soorten schors bij verschillende laagdikten.

Stap 3: Boomschors bestellen

Bereken hoeveel schors je nodig hebt (rekentool). Big bags met schors nemen heel veel ruimte in. En los gestort schors neemt nog meer ruimte in. Bestel de schors dus als je snel na aflevering tijd hebt om het in de tuin te leggen.

Geen geld om de hele tuin in één keer vol te leggen met boomschors? Doe het dan eerst op de plekken waar je er het meest profijt van hebt, bijvoorbeeld plekken in de zon en rondom jonge planten (net als hoe je een plek voor mulch kiest).

Stap 4: Boomschors verspreiden

Maak een mooi egale laag. Let er bij de stam van bomen en struiken op dat je de schors daar niet in de volle dikte tegenaan legt. Maak een kuiltje van schors rond de stam, waar je de dikte van bijvoorbeeld 10 cm afbouwt tot 2 cm. Dit voorkomt dat de stam te lang vochtig blijft, wat schimmels en ziektes kan veroorzaken. Bij vorstgevoelige planten is het te overwegen om juist geen kuiltje te maken, voor betere bescherming tegen vorst.

Heb je een beregeningsinstallatie met een druppelleiding? Trek de grondpennen omhoog en leg de druppelleiding op de schors in plaats van eronder. Dit voorkomt dat de gaatjes in de leiding op termijn verstopt raken met verteerde schors.

Een emmer is prima geschikt om in een kleine tuin de schors te verdelen. Voor een grotere tuin is een kunststof krat handig.

Het onderhoud van boomschors tegen onkruid

Het enige wat hoeft te gebeuren is:

• af en toe aanvullen van de laag boomschors, in elk geval voordat de grond weer zichtbaar is. Een uitgangspunt is om na 2/3 deel van de levensduur te laagdikte te meten en het dan weer aan te vullen. Zie ook deze tabel voor wanneer je moet denken aan aanvullen.
• weghalen van onkruid dat toch nog de kans zag een plekje te vinden. Dat zal niet vaak hoeven te gebeuren. Als dat wel zo is, is de laag schors te dun en moet er aangevuld worden. Trek het onkruid met wortel en al uit de boomschors.

Ga niet schoffelen. Er komt dan licht bij de grond, en er komt grond op de boomschors terecht. Dat vergroot de kans op onkruid. Geniet liever van de bespaarde tijd!

Mocht je op de boomschors zijn uitgekeken, haal het dan alleen weg als het echt niet anders kan. Vul het niet aan. Het verteert vanzelf en zorgt al die tijd nog voor een gezonde bodem. Als je iets anders wilt, plant dan bijvoorbeeld bodembedekkers tussen de resterende schors.

Wat doet boomschors met de bodemkwaliteit?

Als boomschors vergaat (composteert) ontstaat humus: een donker sponsachtig materiaal dat heel nuttig is voor het bodemleven en het voorkomen van uitdroging.

Boomschors vergaat relatief langzaam, dus het duurt even voordat er veel humus is ontstaan. Laat afgevallen blad het liefst liggen. Hiermee krijg je sneller een gezondere bodem. Met blad op de boomschors ontstaat een meer gevarieerde mix van houtig materiaal (schors) en groen materiaal (blad). Dit mengsel verteert tot humus, vergelijkbaar met wat er gebeurt bij een mulchlaag. Wormen, pissebedden en bacteriën kunnen beter overleven en verbeteren de structuur (luchtigheid) van de bodem. Deze beestjes worden weer graag gegeten door o.a. vogels en egels.

Moet je de tuin nog bemesten bij het gebruik van boomschors?

Door de boomschors in je tuin krijg je vanzelf humus, en dit valt onder de “organische meststoffen”. Humus bevat o.a. mineralen en uitwerpselen van nuttig bodemleven zoals wormpjes. Je kunt dus in elk geval minder mest gebruiken. Het hangt af van de bodemsoort, de plantensoorten, de soort schors en of je afgevallen blad laat liggen (het liefst wel). Een praktische aanpak is: stop met bemesten en kijk wat er gebeurt.

Mocht je normaal gesproken je tuin bemesten, bedenk dan dat schors langzaam verteert. Het duurt dus even voordat het voedende effect van humus effect heeft. Het is te overwegen om het eerste jaar nog wel te bemesten, en het daarna pas zonder te proberen.

Is er worteldoek nodig onder boomschors?

Boomschors voorkomt onkruid met een natuurlijk materiaal. Een plastic worteldoek/gronddoek toevoegen is bijna altijd onnodig. De genoemde voordelen, zoals het voeden van de bodem en het opnemen van regenwater, worden door het doek zelfs bemoeilijkt.

Een voordeel van worteldoek is dat je de eerste jaren een minder dikke laag boomschors nodig hebt. Maar ook worteldoek slijt, dus na een tijd is dit niet meer van toepassing.

Worteldoek is alleen goed neer te leggen als er nog (bijna) geen planten staan.

Conclusie: alleen bij zeer hardnekkig ondergronds onkruid is een worteldoek te overwegen. Kies in dat geval een biologisch afbreekbaar doek dat na een paar jaar vanzelf verdwenen is.

Alternatieven voor boomschors

In feite is boomschors een vorm van mulch: afdekking van de bodem. Boomschors is een van de beste vormen van mulch als het doel is om onkruid te voorkomen. Een andere zeer effectieve variant van mulch is snoeiafval uit de eigen tuin.

Kijk hier voor meer alternatieven.